یکی از مباحث بسیار مهم در صنعت برق در بخش انتقال و توزیع، عایق بندی تجهیزات و به خصوص سیم و کابل ها در محل اتصال، شینه ها، بوشینگ ها و … می باشد. تکنولوژی روکش های حرارتی که به نام شرینگ حرارتی نیز شناخته می شود یکی از انواع روش های عایق کاری و آب بندی در صنعت برق می باشد. در این روش از پلیمرهای کراس لینک شده برای ساخت روکش ها استفاده می شود.در واقع تیوب های حرارتی دارای پیوندهای طویل C-H می باشند که در اثر حرارت برخی از H ها (هیدروژنها) از پیوند مولکولی جدا می گردد و در نتیجه در انتهای کار پیوند محکم C-C به وجود می آید. تصویر زیر به خوبی بیان گر این موضوع است. حالا با توجه به ضریب دی الکتریک و رسانایی ماده به کار رفته در روکش حرارتی، این روکش میتواند خاصیت عایق و یا حتی نیمه هادی داشته باشد.
بنابر این با توجه به رنج ولتاژ کاری و کاربرد، میتوان روکشهای حرارتی را به دسته های زیر تقسیم بندی کرد :
• روکش حرارتی با دیواره نازک (روکش های رنگی)
• روکش حرارتی با دیواره ضخیم
روکش حرارتی سیم
وارنیش یا همان روکش حرارتی ( شیرینگ حرارتی ) جمع شونده ، لوله های پلیمری هستند که قطرشان در اثر تابش حرارت با سشوار های صنعتی به اندازه قطر شی قرار گرفته در آن جمع می شود و کاهش می یابد . این محصول در صنایع گوناگون به خصوص صنایع برق کاربرد فراوانی در روکش کردن اجسام گوناگون دارد
در رابطه با نصب این روکش ها می توان گفت وارنیش یا همان روکش حرارتی دور جسم را می پوشاند و با استفاده از سشوار صنعتی یا سرپیک به آن حرارت می خورد . با کمک حرارت وارنیش ها در محور قطری منقبض و جمع می شوند و دور جسم را به صورت مستحکم می پوشانند .
با استفاده از این حرارت شیرینگ یا همان روکش حرارتی در طول قطر محصول منقبض شده و لایه ای ایمن را دور آن به وجود می آورد .باید این را بدانید گرمای به کار برده شده برای جمع کردن این شیرینگ ها باعث جمع شدن ماده پلیمری موجود در روکش شده و خاصیتی که به آن حافظه پلاستیکی می گویند به پلیمر می دهد.
کاربرد روکش حرارتی
از مهم ترین کاربرد های روکش حرارتی می توان به این موارد اشاره کرد:
- عایق اتصالات و شینه های به کار رفته در تابلو های برق و باس بارها برای کاهش فاصله فاز به فاز و فاز به زمین
- تعمیر بخشی از روکش سیم و کابل و عایق آن به منظور جلوگیری از تعویض کل سیم کشی
- کد گذاری دسته های سیم و کابل و شینه ها بر اساس رنگ بندی های مختلف
- حفاظت مکانیکی از اجسام گوناگون مانند لوله در برابر زنگ زدگی و تاثیرات ناشی از رطوبت و سایر مواد شیمیایی
شیرینگ حرارتی تک لایه (SGP)
این روکش ها از پلی الفین ویژه تولید شده اند . این ماده ویژگی های بسیار خوبی از جمله انعطاف پذیری بالا ، مقاومت خوب در برابر مواد شیمیایی ، استحکام بالا در برابر پارگی دارد . برای استفاده از این شیرینگ های نیاز به تجهیزات خاصی نداشته و با استفاده از سشوار صنعتی یا سرپیک می توان قطعه مورد نظر را روکش کرد .
این روکش ها هالوژن فری هستند و در صورت اشتعال هیچ آلودگی برای محیط زیست ایجاد نمی کنند و به همین دلیل مورد استقبال ویژه ای از طرف دوستداران محیط زیست واقع شده است . این روکش ها به منظور جداسازی و دسته بندی اجسام گوناگون رنگ بندی متفاوتی دارند، این رنگبندی شامل قرمز ، سیاه ، آبی ، سفید ، سبز ، زرد و بی رنگ می باشد .
روکش حرارتی تک لایه ضد اصطکاک (SSP)
بدنه روکش های حرارتی ضد اصطکاک دارای فرورفتگی و برجستگی هایی است که موجب کاربرد فراوان آن در روکش ابزاری مثل لوازم ورزشی (دسته بدمینتون، دسته تنیس و …) ، میله های بارفیکس ، چوب ماهیگیری شده است .
همین برجستگی ها موجب کاربری راحت و آسان با این وسایل و لیز نخوردن آنها از دست و ظاهر زیبای محصولات شده است . رنگبندی این محصول شامل رنگ های آبی ، سبز ، زرد ، قرمز و مشکی می شود .
شیرینگ حرارتی دو لایه D3TF
این روکش ها از لحاظ خواص و ویژگی های ساختاری مشابه روکش های حرارتی تک لایه SGP بوده . البته این روکش ها با یک لایه چسب حرارتی ضد آب و روغن عایق شده اند .
دلیل استفاده از چسب از بین رفتن کامل فاصله میان روکش و جسم مورد نظر و عدم نفوذ هوا و رطوبت به درون روکش است همین خاصیت موجب کاربرد روکش های حرارتی دو لایه D3TF در صنایع نظامی ، لوازم الکترونیکی و وسایل مهم شده است .
روکش حرارتی دو لایه D4TF
این روکش ها از لحاظ مواد به کار رفته و خواص کاملا مشابه روکش های D3TF بوده و تنها تفاوت آنها در ضریب جمع شوندگیشان است که برای شیرینک های دو لایه D4TF این ضریب ۴:۱ است
D3MF (چسب دار ضخیم) روکش حرارتی دو لایه
شیرینگ حرارتی دو لایه D3MF مانند روکش های حرارتی دو لایه معمولی بوده با این تفاوت که ضخامت و قطر بیشتری دارند . به همین دلیل برای استفاده در عایق اتصالات فشار ضعیف کاملا مناسب هستند .
روکش حرارتی باس بار ( فشار متوسط)
شیرینگ حرارتی باس بار دارای خاصیت عایقی بسیار بالا هستند . از این روکش ها برای عایق بندی انواع باس بار و شینه های مسی مستقیم یا خم شده که دارای شکل مربعی ، مستطیل و دایره هستند استفاده می شوند . ولتاژ عبوری از این شینه ها بالای ۱ کیلو ولت بوده و با در نظر گرفتن استحکام بالایی که دارند می توان آنها را برای شینه های پیچ و مهره ای هم به کار برد .
باید در نظر بگیرید این روکش ها مدل لوله ای بوده و قبل از اتصال شینه ها به هم باید روکش را متصل کرد .شیرینگ حرارتی باس بار در سه مدل مختلف BB10 برای ولتاژهای تا ۱۰ کیلو ولت ، BB20 ولتاژ ۲۰ کیلو ولت و BB36 تا ولتاژ ۳۶ کیلو ولت تولید می شوند .
سه مدل ذکر شده در ویژگی هایی همچون ضخامت ، مواد اولیه و افزودنی ها با هم تفاوت دارند . از دیگر کاربرد های مهم این روکش ها می توان به کاهش حریم فاز به فاز و فاز به زمین که باعث کاهش فاصله شینه ها و کوچک شدن فضای تابلو می شود اشاره کرد .
